IJboulevard
Ondergrondse fietsenstalling en wandelgebied
Wandelen met een spectaculair uitzicht over het IJ in Amsterdam. Je fiets stallen in de rivier. Dat is nu mogelijk! In het hart van Amsterdam heeft VenhoevenCS architecture+urbanism samen met VolkerWessels-onderneming Van Hattum en Blankevoort het project IJboulevard gerealiseerd. Hiermee is de infrastructuur van het gebied rond station Amsterdam Centraal verrijkt.
De bouw van IJboulevard is in het voorjaar van 2021 van start gegaan en sinds 22 februari 2023 is de IJboulevard officieel in gebruik. In totaal omvat project IJboulevard een ondergrondse fietsparkeergarage waar 4.000 Amsterdammers en toeristen hun fietsen kunnen stallen. Bovenop de stalling is een verblijfsgebied van 6.000 m2 gerealiseerd, met vrij uitzicht op het IJ.
Waterbouwkundig project
IJboulevard is een waterbouwkundig project, iets wat VolkerWessels-onderneming Van Hattum en Blankevoort op het lijf is geschreven! Een civiele constructie voor de fietsenstalling die op een externe locatie wordt voorgebouwd en over het water wordt getransporteerd naar de projectlocatie. Hier wordt in het water voor de fietsenstalling een vrijstaande aanvaarbescherming gerealiseerd, die de bestaande kade en de fietsenstalling beschermt tegen eventuele aanvaringen van het scheepvaartverkeer op het IJ. De fietsenstalling wordt voorzien van een verlaagd plafond en technische installaties. Door middel van deze wayfinding wordt het mogelijk om snel je fiets te kunnen parkeren en trein op tijd te kunnen halen op het station. In dit project zetten we onze ruime ervaring in die we hebben opgebouwd met ondergronds (fiets)parkeren.
Voetgangers op de eerste plaats
Een van de belangrijkste doelen was om meer ruimte te creëren voor voetgangers. Omdat trottoirs voor verschillende doeleinden worden gebruikt en de drukte in de stad toeneemt, was er niet altijd voldoende ruimte voor voetgangers. De ondergrondse fietsenstalling is ontworpen als een verlengstuk van de openbare ruimte. Brede trapgaten met grote glaspartijen bieden vanaf de boulevard zicht op de lichte en uitnodigende stalling.
Door enkele aanpassingen in het constructieve ontwerp is er meer ruimte gecreëerd dan oorspronkelijk gevraagd. Deze extra ruimte zorgt voor een betere doorstroming en meer overzicht. Er zijn twee hoofdentrees naar de stalling voor zowel voetgangers als fietsers gecreëerd. De entreezone is vergroot en heeft een extra hoog plafond gekregen. De ruime, kolomvrije opzet van de stalling, gecombineerd met overvloedig daglicht en de goede zichtbaarheid en centrale positie van de beheerder, zorgt ervoor dat bezoekers zich op elk moment van de dag veilig voelen.
Duurzaam
Het plan voor IJboulevard is een integraal ontwerp: toekomstbestendig, klimaatadaptief en natuurinclusief. Met aandacht voor een zo laag mogelijk energieverbruik en gebouwd met zo weinig mogelijk materialen. Daarbij zijn de gekozen materialen duurzaam en zo veel mogelijk recyclebaar. Het ‘low tech’ installatieconcept vormt ook een integraal onderdeel van het ontwerp. Het IJ is een waardevol ecosysteem. Om de stroming van de natuur zoveel mogelijk te behouden en waar mogelijk te bevorderen zijn verschillende natuur inclusieve maatregelen opgenomen.
IJboulevard, fietsenstalling en aanvaarbescherming heeft in 2022 de Schreudersprijs gewonnen. De overwegingen voor het toekennen van de prijs zijn:
"Zeer interessant is het concept met een nieuwe toepassing van de bestaande zinktunneltechniek. Het unieke project met internationale allure levert een significante bijdrage aan de stad, waarbij van de 'achterkant' van station Amsterdam Centraal een kenmerkende plek en een nieuwe voorkant gemaakt is. Het resulteert op twee fronten in een verbetering van de openbare ruimte: een vrijgespeeld maaiveld door het ondergronds brengen van fietsen en de toevoeging van een panoramische wandelboulevard aan het IJ. Op een complexe stedelijke locatie is een out-of-the-box-oplossing ontwikkeld die rekening houdt met de aanwezigheid van de Noord/Zuidlijn-tunnel en tevens een aanvaarbescherming vormt. Er is slim gekozen om zaken op afstand te doen en productie buiten de stad te houden, waardoor de overlast van de stedelijke ontwikkeling tot een minimum beperkt is. Het is een concept met potentie, dat zeker op meerdere locaties - nationaal en internationaal - navolging zal kunnen krijgen. Het is een potentieel exportproduct waarin Hollands glorie afleesbaar in, in de combinatie van fietsen, water en engineering."
Voor de tender van project IJboulevard is samengewerkt met VolkerWessels-ondernemingen VSF en VolkerWessels Infra Competence Centre. Andere VolkerWessels-partijen die hierin participeren zijn Homij, Van Kessel Sport en Cultuurtechniek. De vormgeving is door VenhoevenCS verzorgd in samenwerking met DS Landschapsarchitecten. Royal Haskoning DHV heeft heeft bijgedragen aan het ontwerp van de aanvaarbescherming.